Hãng thông tấn Reuters (Mỹ) mới đây đưa tin, các công ty sản xuất phân bón quy mô lớn của nước này cho biết họ sẽ tạm ngừng xuất khẩu phân bón để bảo đảm nguồn cung cho thị trường nội địa.

Trung Quốc là quốc gia xuất khẩu phân lân hàng đầu trên thế giới. Theo dữ liệu hải quan, trong nửa đầu năm nay Trung Quốc đã xuất khẩu 3,2 triệu tấn DAP sang các thị trường nhập khẩu chính như Ấn Độ và Pakistan, đồng thời cũng đã xuất khẩu 2,4 triệu tấn urê.

Tháng 7-2021, Ủy ban Cải cách và phát triển quốc gia (NDRC) của Trung Quốc cho biết, cơ quan này đã triệu tập lãnh đạo một số công ty phân bón trong nước để thảo luận về vấn đề đầu cơ tích trữ phân bón, nhưng không nêu rõ tên của những công ty đó.

Đây là động thái mới nhất của Bắc Kinh nhằm giải quyết tình trạng giá phân bón - nguyên liệu đầu vào quan trọng đối với ngành nông nghiệp - đang tăng mạnh.

Giá phân bón tại Trung Quốc đã tăng cao đến những mức kỷ lục trong năm nay, trong bối cảnh nhu cầu cao hơn từ nước ngoài, sản lượng nội địa thấp và chi phí năng lượng cao.

Theo một chuyên gia phân tích tại Công ty phân tích thị trường CRU, những trận lũ lụt tháng 7-2021 ở tỉnh Hà Nam (miền trung Trung Quốc) cũng đã ảnh hưởng đến sản xuất tại một số nhà máy phân bón.

Giá các hợp đồng urê tương lai trên thị trường giao dịch hàng hóa Trịnh Châu đã tăng thêm 1/3 kể từ đầu năm nay, đạt 405 $/tấn vào cuối tháng 7. Giá urê giao ngay đầu tháng 7 đã tăng đến 435 $/tấn, cao hơn 5 % so với tháng 6.

Động thái nói trên của NDRC được đưa ra sau khi Thủ tướng Lý Khắc Cường cảnh báo tình hình giá nguyên liệu đầu vào tăng cao đối với sản xuất nông nghiệp có thể tạo thành mối đe dọa tiềm năng đối với an ninh lương thực trong nước. Ngay sau đó, NDRC đã mở một cuộc điều tra về thị trường phân urê và kêu gọi các công ty phân bón hàng đầu trong nước không tích trữ, tăng giá hoặc lan truyền thông tin về việc tăng giá phân bón.

Các nhà quan sát thị trường cho rằng, hoạt động xuất khẩu phân bón của Trung Quốc sẽ chỉ được nối lại từ tháng 9 trở đi, sau khi tình hình sản xuất được cải thiện. Trong vài tháng tới, các doanh nghiệp nhà nước sẽ tạm ngừng hoặc hạn chế xuất khẩu phân bón để ưu tiên tập trung cho nhu cầu của thị trường nội địa. Việc này sẽ giúp kiềm chế đà tăng giá phân bón trong thời gian trước mắt.

Theo các chuyên gia, Trung Quốc đang thực hiện chính sách môi trường, dần thay thế các nhà máy sản xuất phân bón cũ bằng những nhà máy mới, hiệu quả hơn, sử dụng nguồn nguyên liệu khí thiên nhiên trong nước. Tuy nhiên, tình hình thiếu khí thiên nhiên của Trung Quốc sẽ không được cải thiện trong ngắn hạn. Mới đây, Cơ quan Năng lượng quốc tế (IAEA) tính toán nhu cầu khí thiên nhiên của Trung Quốc sẽ tăng gấp đôi, từ 210 tỷ m3 năm 2016 lên 400 tỷ m3 năm 2040.

Phần lớn các cơ sở sản xuất phân lân của Trung Quốc hiện nằm ở 4 tỉnh miền nam là Hồ Bắc, Tứ Xuyên, Quý Châu và Vân Nam, những địa phương có những mỏ quặng phốt phat quy mô lớn. Tỉnh Hồ Bắc có công suất phân bón lớn nhất, chiếm khoảng 28% tổng sản lượng cả nước, tiếp theo là Vân Nam và Quý Châu với 26% và 23% tương ứng.

Nhưng trong khi một số nhà sản xuất phân lân nội địa của Trung Quốc có khả năng cạnh tranh cao trên thị trường xuất khẩu thì một số nhà sản xuất phân bón khác lại đang gặp nhiều khó khăn do không tự chủ được những nguyên liệu đầu vào quan trọng như lưu huỳnh, amoniăc.